کتاب اقتصاد تخصیص منابع در نظام سلامت هزینه، مطلوبیت، ارزش اجتماعی و عدالت نویسنده آندرا کلونچینسکی ترجمه عزیز رضاپور، حمید پوراصغری، صمد آذری و بهزاد راعی به بررسی سیر تحول تاریخی مفهوم مطلوبیت از بدو پیدایش آن در اقتصاد در اواخر قرن نوزدهم تا توسعه آن در اواسط قرن بیستم، پرداخته میشود، که توسط انتشارات آرون به چاپ رسیده است.
در این کتاب با شرح استنباطهای «لوبه»، سعی بر آن است که نقدهای وارد بر رویکردهای وزندهی مطرح و با ارائه تحلیل مفهومی، پیوند اقتصاد بهداشت با مسائل فلسفه اخلاقی تبیین گردد. این مطالعه نشان میدهد که مسائل موجود در این حوزه به هیچوجه ماهیت روانشناختی ندارد.
تخصیص بهینه و مبتنی بر نیاز منابع از وظایف مهم نظام سلامت می باشد. هدف این مطالعه مقایسه روش های موجود تخصیص منابع و تطبیق آنها با شرایط کشور و همچنین بررسی امکان انتخاب و بومی سازی ترکیبی از این شاخص ها و ارزیابی وضع موجود تخصیص منابع نظام سلامت در ایران بر اساس آنها است.
روش کار: با استفاده از بانک های اطلاعاتی Medline و Google Scholar و تماس با افراد خبره, روش ها و شاخص های تخصیص مبتنی بر نیاز منابع شناسایی شدند و با انتخاب ترکیب مناسبی از آنها نسبت سهم هر استان از منابع نظام سلامت برآورد گردید. سپس وضع موجود تخصیص منابع در ایران بررسی و با وضعیت تخصیص منابع مبتنی بر شاخص های منتخب مقایسه شد.
یافته ها: مهم ترین شاخص هایی که برای تخمین نیاز مناطق مختلف به منابع نظام سلامت مورد استفاده قرار گرفته اند عبارتند از جمعیت, مرگ و میر, شاخص های اقتصادی-اجتماعی, هزینه های مربوط به بیماری های شایع, هزینه های اضافی مربوط به مناطق دور افتاده و روستایی, میزان مصرف منابع در گذشته, خدمات پزشک خانواده و هزینه های دارویی. هر کشور با توجه به شرایط خود و میزان دسترسی به داده ها, ترکیبی از این شاخص ها را استفاده کرده است.
مقایسه مدل مبتنی بر شاخص های منتخب با وضع موجود تخصیص بودجه وزارت بهداشت نشان می دهد 12 استان از بودجه زیادتر, 14 استان از بودجه کمتر و 4 استان از بودجه متناسب برخوردار بوده اند.
نتیجه گیری: ترکیب مناسبی از جمعیت, مرگ و درجه محرومیت هر استان می تواند به تخصیص مبتنی بر نیاز منابع نظام سلامت کمک نماید. بین منابع تخصیص یافته و مقدار بودجه ای که بر اساس روش مبتنی بر نیاز محاسبه شده است در برخی استان ها اختلاف زیادی وجود دارد. توسعه و تکمیل این الگو و استفاده از اطلاعات دقیق می تواند مبنای مناسبی برای تخصیص منابع باشد.
